Faro 3. Medio natural, social e cultural

Se miras ao teu arredor podes distinguir seres vivos e seres sen vida. Son seres vivos todos os seres que nacen, se alimentan e crecen, se relacionan, se reproducen e morren. Tamén existen seres que non nacen, non se alimentan nin crecen, non se relacionan, non se reproducen e non morren, como as rochas e a auga. Son os seres inertes. [...]

As persoas debemos coñecer moi ben o noso corpo, xa que nos permite relacionarnos con todo o que nos rodea. O aparato locomotor (ou aparello locomotor) é un dos sistemas do corpo humano que intervén na función de relación, actuando conxuntamente cos órganos dos sentidos e o sistema nervioso. Co aparato locomotor podemos mover as diferentes partes do corpo e despra­zarnos.

Para termos unha vida sa debemos coidar o noso corpo. Para iso, é necesario ter unha alimentación variada, realizar exercicio físico, asearnos e durmir as horas axeitadas. Tamén é importante que cando esteamos enfermos vaiamos ao médico e sigamos as súas indicacións.

Os sentidos son partes do noso corpo que nos permiten recibir información do mundo que nos rodea e relacionarnos con el. Os seres humanos temos cinco sentidos: a vista, o oído, o olfacto, o gusto e o tacto. Cada sentido ten órganos especiais para percibir a información: o ollo capta as imaxes; o oído, os sons; o nariz, os olores; a lingua, os sabores, e a pel, as sensacións.

Na Terra hai millóns de animais distintos; podemos atopalos nos lugares máis diversos: na selva, no deserto, no bosque, nas zonas polares, no mar... Hai tantos animais que os científicos, para poderen estudalos, clasificáronos en grupos, atendendo ás súas características comúns. Neste tema coñeceremos distintas maneiras de clasificar os animais. [...]

As plantas, como os animais, son seres vivos. Non obstante, non poden desprazarse e a maioría reprodúcense mediante sementes. Existen moitas clases de plantas; delas obtemos alimentos, medicinas, madeira, papel, fibras para tecer, perfumes... e mesmo o osíxeno que respiramos. Por iso, é importante coñecelas e tamén respectalas, tanto a elas coma ao medio onde viven.

A auga é unha substancia moi abundante na Terra. Sen ela non habería vida no noso planeta. A auga atopámola en estado líquido, nos mares, nos ríos e nos lagos; en estado sólido, na neve das montañas; e en estado gasoso, no aire que nos rodea. A auga móvese constantemente por todo o planeta: pasa do mar ao aire, do aire á terra e de novo volve ao mar. Este movemento que segue a auga denomínase ciclo da auga.

A Terra ten unha superficie con formas moi diversas. A estas formas chamámolas relevo. O relevo inflúe na formación das paisaxes e no modo de vida das persoas. Así, hai paisaxes xunto ao mar, onde os habitantes traballan no turismo e a pesca. Tamén hai terras chás, só con algunhas elevacións illadas, que os seus habitantes dedican á agricultura. Outras paisaxes teñen altas montañas cubertas de prados e bosques.

A paisaxe que nos rodea pódese ver e representar de distintas maneiras. As fotografías mostran un lugar tal como é, ou como foi; os debuxos, os planos e os mapas axúdannos a entender como se organiza o noso medio. A miúdo vemos o plano dun parque de atraccións ou dun zoolóxico, ou miramos un mapa en Internet ou no GPS. Pero, sabemos como podemos extraer toda a información que nos proporcionan?

As vilas son localidades pequenas e as cidades son localidades máis grandes. Nas vilas viven poucas persoas, e nalgunhas apenas unhas familias. Non obstante, nas cidades viven miles e mesmo millóns de persoas. As vilas e as cidades están formados por un conxunto de rúas con diferentes edificios; pero non todas son iguais. Hainas estreitas e tortuosas; outras son anchas e rectas...

Desde o nacemento vivimos cos membros da nosa familia. Na escola relacionámonos cos compañeiros e compañeiras e cos profesores. Con eles participamos nas actividades da aula e nos xogos. No barrio ou na localidade relacionámonos con outras persoas. Coincidimos con elas na rúa, nas tendas ou no autobús. O Concello é responsable de organizar a convivencia entre os habitantes da localidade.

Moitos homes e mulleres traballan para obter produtos da natureza. É o caso dos agricultores, os gandeiros ou os pescadores. Outras persoas transforman os produtos naturais (materias primas) en produtos elaborados que se poden utilizar ou consumir. Segundo o xeito de realizar este traballo, a transformación pode ser de dous tipos: artesanal ou industrial.

Ademais das persoas que elaboran e transforman produtos, hai moitas outras que co seu traballo axudan e facilitan a vida aos demais. Todas estas persoas traballan nos servizos, un sector que inclúe actividades moi variadas. Así, por exemplo, os mestres, os médicos, os taxistas, os comerciantes e os xornalistas traballan no sector servizos. [...]

É importante saber ocupar o noso tempo libre para facer o que nos gusta. Así, podemos realizar actividades culturais (música, arte, viaxes...), deportivas (xogar a balonmán, andar...) ou recreativas (xogos, falar cos amigos...). Tamén podemos ocupar o tempo libre participando nas diferentes festas que se celebran ao longo do ano, na escola, na localidade ou no fogar coa familia. [...]

Xa sabes que, ao longo da nosa vida, as persoas cambiamos non só fisicamente senón tamén de comportamento. Os recordos persoais, os testemuños orais, os documentos escritos, as imaxes e os monumentos axúdannos a coñecer o noso pasado. O conxunto da sociedade tamén se transforma co paso do tempo. Así pois, os costumes cambian e a forma de vestir varía. [...]

Galicia é a Comunidade Autónoma máis occidental de España, xa que se sitúa no extremo noroeste da Península Ibérica. No seu territorio existen paisaxes de montaña, de chaira e de costa, por onde discorren ríos tan importantes como o Miño. A variedade do relevo favorece a diversidade do clima, a vexetación e a fauna de Galicia. A maior parte dos seus habitantes reside nas cidades. [...]